8 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον Παιδικό καρκίνο

.... και πόσα ακόμα που είναι δύσκολο να ειπωθούν.

Όσο κι αν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, ναι, υπάρχουν αυτή τη στιγμή παιδιά που αγωνίζονται να ζήσουν.

Η οικογένεια, η ψυχολογία, η υποστήριξη, η οικονομική εξουθένωση, η αγωνία, οι επεμβάσεις, οι χημειοθεραπείες. Μόνο όποιος το έχει βιώσει ξέρει πόσο δύσκολο είναι. Μόνο όποιος το έχει ξεπεράσει ξέρει τι σημαίνει ζωή.

Ας μάθουμε λοιπόν τι σημαίνει παιδικός καρκίνος. 

1. Ο παιδικός καρκίνος είναι σπάνιος, και αντιπροσωπεύει το 0,5-4,6% όλων των καρκίνων σε ανθρώπους. 

2. Ο όρος παιδικός καρκίνος χρησιμοποιείται για να ορίσει οποιοδήποτε είδος καρκίνου που εμφανίζονται σε παιδιά πριν την ηλικία των 15 ετών. 

3. Τα συνολικά ποσοστά εμφάνισης του καρκίνου της παιδικής ηλικίας κυμαίνονται μεταξύ 50 και 200 ανά εκατομμύριο παιδιών σε παγκόσμια κλίμακα.

4. Η λευχαιμία αποτελεί περίπου το ένα τρίτο όλων των καρκίνων της παιδικής ηλικίας. Οι άλλες πιο κοινές μορφές καρκίνου στα παιδιά είναι τα λεμφώματα και οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος. 

5. Υπάρχουν διάφοροι τύποι όγκων που εκδηλώνονται σχεδόν αποκλειστικά σε παιδιά, όπως το νευροβλάστωμα, το νεφροβλάστωμα, το μυελοβλάστωμα και το ρετινοβλάστωμα. 

6. Οι καρκίνοι του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου ή του ορθού, τυπικά συμβαίνουν σε ενήλικες και είναι εξαιρετικά σπάνιοι σε παιδιά.

7. Οι περισσότεροι καρκίνοι της παιδικής ηλικίας αρχικά εκδηλώνονται με μη-ειδικά σημάδια και συμπτώματα, κάτι που οδηγεί σε καθυστερημένη ανίχνευσή τους. 

8. Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, περίπου το 80% των παιδιών με καρκίνο επιβιώνει πέντε ή περισσότερα χρόνια μετά τη διάγνωση της νόσου. Αυτό το πολύ υψηλό ποσοστό συνεπάγεται αυξημένο αριθμό μακροχρόνια επιζώντων ατόμων, που χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση, θεραπεία και φροντίδα. 

Μορφές καρκίνου στο παιδί

Οι μορφές καρκίνου από τις οποίες είναι δυνατόν να πάσχει ένα παιδί είναι η λευχαιμία, τα λεμφώματα και οι διάφορες μορφές όγκων, οι οποίοι ονομάζονται «συμπαγείς όγκοι». Συχνότερος τύπος καρκίνου στα παιδιά είναι η λευχαιμία και, συγκεκριμένα, η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία. Ακολουθούν οι όγκοι του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, τα λεμφώματα και το λέμφωμα Ηodgkin, οι όγκοι νεφρών και επινεφριδίων, οι όγκοι μαλακών μορίων και οστών, και άλλοι σπανιότεροι όγκοι.

Τα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο πρέπει να παραπέμπονται σε εξειδικευμένα και κατάλληλα στελεχωμένα παιδιατρικά ογκολογικά τμήματα και κλινικές  όπου υπάρχει η εμπειρία, η γνώση και η υποδομή για την αντιμετώπιση της νόσου.

Τα ύποπτα συμπτώματα που οδηγούν σε πιθανή διάγνωση καρκίνου στο παιδί

• Πυρετός χωρίς σαφή εστία λοίμωξης
• Μάζα (όγκος) σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, δηλαδή στο κεφάλι, τράχηλο (λαιμό), θώρακα, κοιλιά, πόδια κ.λπ. Ειδικές κλινικές και ακτινολογικές εξετάσεις θα οδηγήσουν στη διάγνωση.
• Συμπτώματα από το νευρικό σύστημα, όπως είναι πονοκέφαλος, έμετος ειδικά τις πρωϊνές ώρες, αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού, σπασμοί, διαταραχές στην βάδιση και στην ισορροπία κ.λπ.
• Αιμορραγία στο δέρμα χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός· εκδηλώνεται με τη μορφή κόκκινων στιγμάτων - κηλίδων που ονομάζονται «πετέχειες» ή μελανιών που ονομάζονται «εκχυμώσεις». Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρατηρείται αιμορραγία από τη μύτη, από τα ούλα, από τα ούρα, από το στομάχι κ.λπ.
• Συμπτώματα και ευρήματα από τα μάτια μπορεί να οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση κάποιας μορφής καρκίνου. Τέτοια συμπτώματα είναι διόγκωση ή πτώση των βλεφάρων, προβολή του βολβού του ματιού προς τα εμπρός, λευκοκίτρινο λαμπερό χρώμα στην κόρη, μελανιές στα βλέφαρα, ξαφνική αλλαγή στην οπτική οξύτητα κ.λπ.
• Πόνος σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (κεφάλι, κοιλιά, άκρα), και ιδιαίτερα πόνος στα οστά των άκρων και της μέσης, πρέπει να διευρευνώνται.
• Διάφορα άλλα συμπτώματα, όπως είναι η ανορεξία, κακοδιαθεσία, ωχρότητα, κόπωση, απώλεια βάρους κ.λπ. – μόνα ή σε συνδυασμό με κάποιο από τα παραπάνω – επιβάλλουν τη διερεύνηση του παιδιού.

Επειδή για τον καρκίνο της παιδικής ηλικίας, σε αντίθεση με τον καρκίνο των ενηλίκων, δεν υπάρχει πρόληψη, προτείνεται η αξιολόγηση των ύποπτων συμπτωμάτων και ευρημάτων, η οποία οδηγεί στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου στο παιδί και σε πλήρη ίαση στα περισσότερα από τα παιδιά που νοσούν.

Ωστόσο, και στα παιδιά πρέπει να διδάσκεται αγωγή υγείας (σωστή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, άσκηση), έτσι ώστε να αποφεύγεται η εμφάνιση καρκίνου στην ενήλικη ζωή.

Μετά τη διάγνωση της νόσου, απαιτείται η ενημέρωση των γονιών, αλλά και του παιδιού. Η ενημέρωση πρέπει να γίνεται από γιατρό με εμπειρία και προς τους δύο γονείς, και οι πληροφορίες πρέπει να είναι κατά το δυνατόν σαφείς και επαναλαμβανόμενες. 

Το παιδί ενημερώνεται έχοντας υπόψη την ηλικία και την ωριμότητά του, αλλά και το ότι πρέπει «να ακούμε όχι μόνο όσα λέει το παιδί, αλλά και όσα φοβάται να πει». Η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης έχει καθοριστική σημασία.

Πορεία και εξέλιξη

Με τη σύγχρονη θεραπευτική αγωγή, ο καρκίνος στα παιδιά ιάται στις περισσότερες περιπτώσεις:

• Tα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο, όπως αναφέρθηκε, πρέπει να παραπέμπονται σε ειδικά οργανωμένα παιδιατρικά ογκολογικά τμήματα και να αντιμετωπίζονται από ειδικά εκπαιδευμένους παιδιάτρους και ευαισθητοποιημένο και έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό, με την παρουσία ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού, οι οποίοι θα συνεργάζονται με σκοπό την προσφορά της άριστης ιατρικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας, όχι μόνο στο άρρωστο παιδί, αλλά και σε ολόκληρη την οικογένεια. Ιδιαίτερη πρόνοια πρέπει να λαμβάνεται έτσι ώστε να μην διακόπτεται η εκπαίδευση του παιδιού. Η ολοκληρωμένη φροντίδα πρέπει να προσφέρεται όχι μόνο κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αλλά και μετά τη συμπλήρωση της θεραπείας και την επίτευξη του στόχου (που είναι η ίαση του παιδιού), δηλαδή στην περίοδο της προσπάθειας του παιδιού για επανένταξη.
• Με τη σύγχρονη θεραπευτική αγωγή, 4 από τα 5 παιδιά που πάσχουν από καρκίνο στις ανεπτυγμένες χώρες (δηλαδή στο 20% των παιδιών του κόσμου όπου ανήκει και η χώρα μας) αποθεραπεύονται, δηλαδή ιώνται από τη νόσο. Επίσης, σήμερα, 1 σε κάθε 500 περίπου νεαρά άτομα ηλικίας 25-35 χρόνων είχε νοσήσει κατά την παιδική του ηλικία από καρκίνο και είχε ιαθεί.

Πηγή στοιχείων: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας