Δωρεά αιμοπεταλίων: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

 

Εκτός από τη δωρεά ολικού αίματος, υπάρχει και η δωρεά αιμοπεταλίων και η δωρεά πλάσματος. Στο άρθρο αυτό θα απαντήσουμε σε συνήθεις ερωτήσεις σχετικά με τη δωρεά αιμοπεταλίων.

Δωρεά αιμοπεταλίων μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε συγκεκριμένα νοσοκομεία και υγειονομικά κέντρα και καλό είναι να έχετε κλείσει ραντεβού. Έχετε υπόψη σας ότι δεν συλλέγονται σε κινητές μονάδες αιμοδοσίας.

Κατά τη δωρεά αιμοπεταλίων το αίμα σας περνά από ένα μηχάνημα το οποίο διαχωρίζει και εξαγάγει μόνο τα αιμοπετάλιά σας και στη συνέχεια επιστρέφει το υπόλοιπο αίμα σας πίσω σε εσάς.

Για τη διαδικασία δωρεάς αιμοπεταλίων χρειάζονται 1 ώρα και 10 λεπτά.

Και οι δύο βραχίονες χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια δωρεάς αιμοπεταλίων. Αυτό συμβαίνει επειδή το αίμα λαμβάνεται από το ένα χέρι, το αίμα περνά από το ειδικό μηχάνημα και τα υπόλοι, το οποίο διαχωρίζει και εξάγει τα αιμοπετάλια και τα υπόλοιπα συστατικά του αίματος επιστρέφονται σε εσάς μέσω του άλλου βραχίονα.

Σε μία δωρεά αιμοπεταλίων δίνετε αυτό που κανονικά θα συλλεγόταν από έως και πέντε δωρεές ολικού αίματος. Στην πραγματικότητα, ορισμένες δωρεές αιμοπεταλίων αποδίδουν αρκετά αιμοπετάλια για δύο ή τρεις ασθενείς.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες μπορείτε να δωρίζετε έως και 24 φορές το χρόνο αιμοπετάλια, εν συγκρίσει με το μέγιστο των 6 φορών/έτος για μια πλήρη αιμοδοσία.

Ακολουθεί μια γρήγορη περιγραφή του τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας δωρεάς αιμοπεταλίων:

Μια σχετικά μικρή ποσότητα αίματος λαμβάνεται από το χέρι σας και πηγαίνει σε μια μηχανή που ονομάζεται διαχωριστής κυττάρων αίματος.

Εκεί το αίμα περιστρέφεται γρήγορα, γεγονός που αναγκάζει τα αιμοπετάλια να διαχωριστούν από τα άλλα συστατικά του αίματος.

Αυτά τα κύτταρα στη συνέχεια πηγαίνουν σε έναν αποστειρωμένο ειδικό ασκό μιας χρήσης.

Εν τω μεταξύ, το υπόλοιπο αίμα σας – το πλάσμα, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τα λευκά αιμοσφαίρια – επιστρέφεται σε εσάς.

Αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται αρκετές φορές. Μία μόνο δωρεά αιμοπεταλίων αποτελεί συχνά αρκετές μεταγγιζόμενες μονάδες αιμοπεταλίων.

Τι είναι τα αιμοπετάλια;

Τα αιμοπετάλια είναι μικροί απύρηνοι δίσκοι. Αποτελούν έμμορφα συστατικά του αίματος. Βασική τους αποστολή στον οργανισμό μας είναι η εξασφάλιση της αιμόστασης, της πήξης δηλαδή του αίματος σε περίπτωση αιμορραγίας και τραυματισμών. Τα αιμοπετάλια προέρχονται από τμήματα του πρωτοπλάσματος των μητρικών τους κυττάρων στο μυελό των οστών, των μεγακαρυωκυττάρων.

Εάν δωρίσω αιμοπετάλια, πού πηγαίνουν και ποιον βοηθούν;

Μετά τη δωρεά, τα αιμοπετάλιά σας ελέγχονται αμέσως και προετοιμάζονται για παράδοση σε νοσοκομείο. Κατά μέσο όρο, τα αιμοπετάλια μεταγγίζονται εντός 3 ημερών από τη δωρεά.

Περίπου 2 εκατομμύρια μονάδες αιμοπεταλίων μεταγγίζονται κάθε χρόνο στις ΗΠΑ.

Κάθε 15 δευτερόλεπτα κάποιος στις ΗΠΑ χρειάζεται αιμοπετάλια.

Ας δούμε όμως ποιες κατηγορίες ασθενών βοηθάτε με αυτόν τον τρόπο:

Τα αιμοπετάλια δίνουν στους ασθενείς με καρκίνο τη δύναμη που χρειάζονται για να συνεχίσουν να αγωνίζονται. Ενώ οι ασθενείς με καρκίνο υποβάλλονται σε θεραπεία, μια σημαντική παρενέργεια είναι ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων.  Χωρίς μετάγγιση αιμοπεταλίων, οι ασθενείς με καρκίνο αντιμετωπίζουν απειλητική για τη ζωή αιμορραγία επειδή τα αιμοπετάλια βοηθούν στην πήξη του αίματος.

Τα αιμοπετάλια βοηθούν επίσης τους ασθενείς να επιβιώσουν από μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις ή σοβαρούς τραυματισμούς. Μετά από μείζονα χειρουργική επέμβαση ή σοβαρό τραυματισμό, οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν αιμοπετάλια για να αντικαταστήσουν αυτά που χάνονται κατά τη διάρκεια της αιμορραγίας. Τα αιμοπετάλια τους κρατούν ζωντανούς, χωρίς επιπλοκές, ενώ αναρρώνουν.

Τα αιμοπετάλια δίνουν δύναμη σε ασθενείς με διαταραχές του αίματος και σε εκείνους με μεταμόσχευση. Οι μεταγγίσεις αιμοπεταλίων βοηθούν σε μεγάλο βαθμό αυτούς τους ασθενείς να συνεχίσουν και να ζήσουν πιο δραστήριες, υγιείς ζωές.

Επειδή τα αιμοπετάλια πρέπει να χρησιμοποιούνται εντός πέντε ημερών, χρειάζονται νέοι δότες κάθε μέρα. Γι’ αυτό είναι πολύτιμη η δωρεά μας!

Πόσο χρόνο παίρνει η δωρεά αιμοπεταλίων;

Από την αρχή μέχρι το τέλος, χρειάζονται περίπου δύο  ώρες για τη δωρεά αιμοπεταλίων. Θα χρειαστούν περίπου 30 λεπτά για να συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο ιστορικού υγείας και για να ρυθμιστεί προσωπικά το μηχάνημα για εσάς. Από εκεί μπορείτε να περιμένετε να κάνετε δωρεά για περίπου  1, 5 ώρας (παίζει ρόλο η μάζα σώματος και το μηχάνημα φυσικά, πχ κάποιοι ολοκληρώνουν σε δωρεά σε 1 ώρα) και στη συνέχεια να απολαύσετε ένα σνακ στο αναψυκτήριο.

Αυτό συμβαίνει επειδή χρειάζεται χρόνος για να διαχωριστούν και να συλλεχθούν τα αιμοπετάλια από τα άλλα συστατικά του αίματος. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, όπως προαναφέρθηκε, τα αιμοπετάλια απομακρύνονται από το αίμα σας και τα υπόλοιπα συστατικά του επιστρέφονται σε εσάς. Κατά τη διάρκεια της δωρεάς σας μπορείτε να χαλαρώσετε, να παρακολουθήσετε μια ταινία, να ακούσετε μουσική… Σε λίγες ώρες θα έχετε δωρίσει αρκετά αιμοπετάλια για να βοηθήσετε έως και τρεις ασθενείς.

Πολλοί δότες λένε ότι η δωρεά αιμοπεταλίων είναι ο «χρόνος μου» για να χαλαρώσουν από το καθημερινό άγχος της ζωής, βοηθώντας παράλληλα να σωθούν ζωές.

Ποια είναι τα οφέλη από τη δωρεά αιμοπεταλίων;

Θυμηθείτε ότι βοηθάτε ασθενείς με καρκίνο να έχουν μια καλή μέρα… όταν κάθε μέρα τους μετράει.

Μια δωρεά αιμοπεταλίων μπορεί να παρέχει μια πλήρη δόση αιμοπεταλίων για έναν ασθενή, μερικές φορές μέχρι τρεις ασθενείς. Πολλοί γιατροί και νοσοκομεία το προτιμούν για ασθενείς που χρειάζονται μετάγγιση αιμοπεταλίων.

Μια μικρότερη βελόνα χρησιμοποιείται για μια δωρεά αιμοπεταλίων σε σύγκριση με μια παραδοσιακή δωρεά ολικού αίματος, έτσι ώστε ορισμένοι δότες να το βρίσκουν πιο άνετο.

Επειδή παίρνετε υγρά και ερυθρά αιμοσφαίρια πίσω μετά τη δωρεά αιμοπεταλίων, ορισμένοι δότες λένε ότι αισθάνονται λιγότερο υποτονικοί μετά.

Πόσο ασφαλής είναι η δωρεά αιμοπεταλίων;

Η δωρεά αιμοπεταλίων είναι μια ασφαλής διαδικασία.

Οι δωρεές αιμοπεταλίων πραγματοποιούνται σε ένα εξαιρετικά ελεγχόμενο περιβάλλον από επαγγελματικά εκπαιδευμένο προσωπικό.

Κάθε δωρεά συλλέγεται μέσω μιας νέας, αποστειρωμένης βελόνας που χρησιμοποιείται μία φορά και στη συνέχεια απορρίπτεται.

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλά μετά τη δωρεά αιμοπεταλίων, ένας μικρός αριθμός ανθρώπων μπορεί να αισθάνεται ζάλη, να έχει στομαχικές διαταραχές ή να εμφανίσει μώλωπες ή πόνο στο σημείο εισαγωγής της βελόνας.

Μερικοί δότες βιώνουν ρίγη καθώς το αίμα επιστρέφει σε αυτούς. Υπάρχουν διαθέσιμες κουβέρτες για να σας βοηθήσουν να ζεσταθείτε. Επιπλέον, ορισμένοι δότες μπορεί να αισθανθούν μια μικρή αίσθηση μυρμηγκιάσματος. Αυτή είναι μια ήπια αντίδραση στο αντιπηκτικό που χρησιμοποιείται όταν το αίμα επιστρέφει στο σώμα σας και μπορεί να ανακουφιστεί γρήγορα με ασβέστιο. Εάν εμφανιστεί αυτή η αίσθηση, το προσωπικό θα σας δώσει ένα συμπλήρωμα ασβεστίου.

Πόσο συχνά μπορώ να δωρίζω αιμοπετάλια;

Τα αιμοπετάλια μπορούν να δωρίζονται κάθε επτά ημέρες, έως και 24 φορές το χρόνο. Φανταστείτε αν κάθε δότης αιμοπεταλίων έδινε τουλάχιστον 10 φορές το χρόνο και τον αντίκτυπο που θα είχε!

Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για τη δωρεά αιμοπεταλίων μου;

Μην παίρνετε προϊόντα ασπιρίνης για τουλάχιστον 2 πλήρεις ημερολογιακές ημέρες πριν από το ραντεβού σας για τη δωρεά αιμοπεταλίων.

Υπολογίστε ότι μπορεί να χρειαστούν 3 ώρες για να ολοκληρώσετε τη διαδικασία δωρεάς αιμοπεταλίων και προγραμματίστε τη μέρα σας χωρίς άγχος.

Ξεκουραστείτε καλά πριν από τη δωρεά σας.

Θα πρέπει να καταναλώνετε πολλά τρόφιμα και ποτά πλούσια σε ασβέστιο για λίγες ημέρες πριν από τη δωρεά σας.

Μπορείτε να δωρίσετε αιμοπετάλια κάθε επτά ημέρες, έως και 24 φορές το χρόνο.

Ποιος δικαιούται να δωρίσει αιμοπετάλια;

Στην ηλικία των 18 ετών, άτομα με γενικά καλή υγεία που πληρούν τις απαιτήσεις βάρους και ύψους μπορεί να γίνουν επιλέξιμα για δωρεά αιμοπεταλίων.

Κατά τη δωρεά, να έχετε μαζί σας την κάρτα αιμοδότη του Ερυθρού Σταυρού ή άλλη μορφή ταυτότητας.

Οι απαιτήσεις επιλεξιμότητας για δωρεά αιμοπεταλίων είναι οι ίδιες με μια δωρεά ολικού αίματος. Εφόσον πληροίτε τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη δωρεά ολικού αίματος, ενδέχεται να είστε σε θέση να δωρίσετε αιμοπετάλια.

Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ότι οι γυναίκες που έχουν κυοφορήσει είναι πιο πιθανό να φέρουν αντισώματα που πιστεύεται ότι μερικές φορές προκαλούν επιπλοκές μετά τη μετάγγιση για λήπτες αίματος και αιμοπεταλίων.  Μέχρι αυτές οι επιπλοκές να γίνουν καλύτερα κατανοητές, ο Ερυθρός Σταυρός θα ρωτήσει τις νέες γυναίκες δότριες αιμοπεταλίων για το ιστορικό εγκυμοσύνης τους και θα εξετάσει εκείνες που έχουν μείνει έγκυες για αυτά τα αντισώματα. Ένα θετικό αποτέλεσμα δεν έχει καμία επίδραση στην υγεία του δότη, ωστόσο οι δότες που είναι θετικοί για αντισώματα καλό θα είναι να μην δωρίσουν αιμοπετάλια.

Ποιες ομάδες αίματος πρέπει να δωρίζουν αιμοπετάλια;

Όλες οι ομάδες αίματος, εκτός από τις ομάδες αίματος Ο ρέζους αρνητικό και Β ρέζους αρνητικό, ενθαρρύνονται να δοκιμάσουν τη δωρεά αιμοπεταλίων. Οι ομάδες αίματος Ο ρέζους αρνητικό και Β ρέζους αρνητικό μπορούν να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο για τους ασθενείς που έχουν ανάγκη, συνεχίζοντας να δίνουν πλήρες αίμα ή δωρεά Power Red.

Εάν είστε τύπου ΑΒ, μπορείτε να κάνετε το μεγαλύτερο αντίκτυπο δωρίζοντας πλάσμα. Είναι παρόμοιο με τη δωρεά αιμοπεταλίων και προσφέρεται σε επιλεγμένα κέντρα δωρεάς.

Δρ. Παναγιώτα Χάδλα 

Βιολόγος, BSc, MSc, PhD

 

 Πηγή: https://wikihealth.gr/