Γίνε κι εσύ δότης μυελού των οστών

Η είδηση πως ένα κοριτσάκι 3 χρονών στην Κύπρο πάσχει από  Β-ομόζυγο Μεσογειακή Αναιμία και αναζητείται συμβατός δότης ώστε να υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών στάθηκε η αφορμή για το παρακάτω κείμενο.

Εκτός από τη Β-ομόζυγο Μεσογειακή Αναιμία, στην οποία η μεταμόσχευση μυελού των οστών δίνει πιθανότητες απαλλαγής του ασθενούς από επαναλαμβανόμενες μεταγγίσεις για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιείται ως θεραπεία ή μέσο βελτίωσης της ποιότητας ζωής του υποκειμένου.

Κάθε 4 λεπτά κάποιος άνθρωπος στον κόσμο ενημερώνεται πως πάσχει από κάποια μορφή καρκίνου του αίματος, συνήθως λευχαιμία, η οποία είναι, μεταξύ άλλων και η πιο συνηθισμένη μορφή παιδικού καρκίνου. Πολλές φορές η μόνη ελπίδα αυτών των ανθρώπων είναι η μεταμόσχευση μυελού των οστών, δηλαδή η συλλογή κάποιων κυττάρων από το αίμα ή τον μυελό των οστών ενός δότη.

Για να λάβει χώρα η μεταμόσχευση, πρέπει να βρεθεί κάποιος συμβατός δότης, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο κάποιες φορές. Το 70% των ασθενών δεν βρίσκει συμβατό δότη μέσα στην οικογένειά του, με αποτέλεσμα να πρέπει να βρεθεί δότης από το Παγκόσμιο Αρχείο Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών. Η αναζήτηση δοτών ανάμεσα σε  ανθρώπους με κοινή καταγωγή και εθνικότητα  μπορεί να είναι πιο επιτυχημένη, λόγω των γενετικών ομοιοτήτων.

Παγκοσμίως οι εθελοντές δότες ανέρχονται σε 25 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα, που ο πληθυσμός είναι σχεδόν 10 εκατομμύρια, υπάρχουν περίπου 35.000 καταγεγραμμένοι  εθελοντές δότες, αριθμός εξαιρετικά μικρός αν σκεφτεί κανείς πως στην Κύπρο για παράδειγμα οι εθελοντές είναι 135.000, δηλαδή το 10% του πληθυσμού.  Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα μοσχεύματα από εθελοντές δότες που λαμβάνουν οι Έλληνες ασθενείς να είναι κατά πλειοψηφία από το εξωτερικό. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει καθυστέρηση και αρκετά έξοδα για να γίνει μια μεταμόσχευση.

Πολύ σημαντικό λοιπόν είναι να αυξηθεί ο αριθμός των Ελλήνων εθελοντών δοτών. Σύμφωνα με στατιστικές, στην Ελλάδα, υπάρχουν 80% πιθανότητες να βρεθεί συμβατός δότης για έναν ασθενή με την προϋπόθεση πως θα υπάρχουν εγγεγραμμένοι 200.000 Έλληνες εθελοντές δότες.

Η διαδικασία για να γίνεις εθελοντής δότης μυελού των οστών είναι πολύ απλή και καθόλου χρονοβόρα. Αρχικά, αρκεί να είσαι 18-45 ετών και να είσαι υγιής . Στην συνέχεια απευθύνεσαι σε κάποιο κέντρο δοτών, στο τμήμα αιμοδοσιών γενικών νοσοκομείων, στον σύλλογο «ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ» ή στο Κέντρο Ενημέρωσης και Προσέλκυσης Εθελοντών Μυελού των Οστών του πανεπιστημίου Πατρών (ΚΕΔΜΟΠ). Κατόπιν δίνεις ένα πολύ μικρό δείγμα αίματος ή στοματικού επιχρίσματος (σάλιο) για να γίνει ταυτοποίηση του ιστικού σου τύπου και καταχωρείσαι ως εθελοντής δότης μέχρι το 55ο έτος της ζωής σου.

Σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα (αριθμός  των εθελοντών και των ασθενών που χρειάζονται δότη ετησίως ) μόνο 1 στους 15.000 θα κληθεί να δώσει μυελό των οστών για κάποιον ασθενή.

Σε περίπτωση που κάποιος βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, καλείται να επιβεβαιώσει την αρχική του πρόθεση για δωρεά μυελού των οστών. Αν είναι καταφατική η απάντηση του, ενημερώνεται για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί και  γίνονται οι απαραίτητες εξετάσεις. Η μεταμόσχευση μυελού των οστών μπορεί να γίνει με δυο τρόπους, οι οποίοι είναι ακίνδυνοι.

Σε ποσοστό περίπου 80% γίνεται με συλλογή κυττάρων από το αίμα του δότη. Η διαδικασία της συλλογής είναι παρόμοια με αυτή της αιμοδοσίας και διαρκεί 2-4 ώρες. Ο δεύτερος τρόπος είναι η συλλογή κυττάρων από τον μυελό των οστών με παρακέντηση. Και στις δύο περιπτώσεις συνήθως ο δότης την ίδια μέρα επιστρέφει στο σπίτι του και ο πόνος που μπορεί να αισθάνεται υποχωρεί με κοινά παυσίπονα.

Τα κέντρα μεταμόσχευσης προτείνουν τον πιο κατάλληλο τρόπο συλλογής κυττάρων, μα η τελική απόφαση είναι του ίδιου τού δότη.  Ο δότης έχει το δικαίωμα της επιλογής λοιπόν αν θα επιμείνει στην αρχική του απόφαση να δωρίσει μυελό των οστών, καθώς και στον τρόπο που θα γίνει αυτό. Ο ασθενής όμως δεν έχει καμία επιλογή. Η μόνη του ελπίδα είναι ο άνθρωπος που είναι συμβατός να είναι συγγενής του ή εθελοντής δότης.

Από τα πιο πολύτιμα δώρα που μπορούμε να κάνουμε σε κάποιον είναι η ελπίδα και το σπουδαιότερο που μπορούμε να του χαρίσουμε είναι η ζωή. Ζωή δεν χαρίζουν μόνο οι γονείς, ζωή χαρίζει ο κάθε άνθρωπος που δέχεται να κάνει μια μεταμόσχευση και σώζει έναν συνάνθρωπό του.

Αν ήξερες πως είσαι ο μοναδικός άνθρωπος στον κόσμο που μπορεί να σώσει το 3χρονο κοριτσάκι από την Κύπρο τι θα έκανες;

Πηγές:

www.xarisezoi.gr

www.oramaelpidas.gr

www.eom.gr