Μιλώντας με το παιδί σας για τον καρκίνο

Η πρώτη σας ερώτηση ίσως να είναι «Πρέπει να πω στο παιδί μου για τον καρκίνο;». Μπορεί να θέλετε να προστατέψετε το παιδί σας, αλλά τα παιδιά συνήθως γνωρίζουν εάν κάτι δεν πηγαίνει καλά. Ίσως να μην νιώθει συχνά καλά, ήδη βλέπει συχνά το γιατρό του και ίσως να χει κιόλας υποβληθεί και σε κάποιες εξετάσεις.

Το παιδί σας μπορεί να έχει προσέξει το ότι φοβάστε. Ανεξαρτήτως του πόσο σκληρά προσπαθείτε να του αποκρύψετε πληροφορίες για την ασθένειά του και τη θεραπεία, άλλοι - όπως η οικογένεια, οι φίλοι, το ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου - μπορεί άθελά τους να ξεστομίσουν πράγματα που θα επιτρέψουν στο παιδί σας να μάθει για τον καρκίνο.

Επιπλέον, θα το στεναχωρήσει ιδιαίτερα το να μάθει πως τόσον καιρό δεν του λέγατε την αλήθεια - το παιδί στηρίζεται σε εσάς για να λάβει ειλικρινείς απαντήσεις. Το  να μιλήσετε στο παιδί σας για τον καρκίνο του είναι ένα προσωπικό θέμα και οικογενειακές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι αναμενόμενο να εμπλακούν και να παίξουν κάποιον ρόλο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να είστε ειλικρινείς και ανοιχτοί με το παιδί σας, γιατί συχνά, παιδιά τα οποία δεν τα ενημερώνουν για την ασθένειά τους, φαντάζονται πράγματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Ένα παιδί μπορεί για παράδειγμα να πιστεύει πως ο καρκίνος είναι η τιμωρία του για κάποιο λάθος που έκανε. Οι επιστήμονες υγείας συμφωνούν γενικά πως το να μιλήσετε στο παιδί σας για την ασθένειά του, οδηγεί σε λιγότερο άγχος και ενοχή. Παιδιά που γνωρίζουν την αλήθεια είναι επίσης πιο πιθανόν να συνεργαστούν με τη θεραπευτική διαδικασία. Τέλος, το να μιλήσετε για τον καρκίνο, είναι μια πράξη που συσπειρώνει όλη την οικογένεια και διευκολύνει κάπως περισσότερο την αντιμετώπισή του.

Η ηλικία του παιδιού σας και το πόσα μπορεί να καταλάβει θα κρίνουν και το ποσό της πληροφορίας που θα του μεταδώσετε και το πώς θα συσχετίσετε μεταξύ τους αυτές τις πληροφορίες. Ευγένεια, ηπιότητα, δεκτικότητα και ειλικρίνεια είναι οι πιο κατάλληλες κατευθυντήριες.

Η παρακάτω ενότητα περιγράφει τι είναι πιθανότερο να κατανοήσουν τα περισσότερα παιδιά σε ποικίλα ηλικιακά στάδια. Πρόκειται για γενικές πληροφορίες καθώς το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Το παιδί σας ενδέχεται να εντάσσεται και να ταιριάζει σε περισσότερες από μία από τις παρούσες κατηγορίες.

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 2 ΕΤΩΝ

Τόσο μικρά παιδιά δεν κατανοούν την έννοια του καρκίνου. Καταλαβαίνουν ό,τι μπορούν να δουν και να αγγίξουν. Η μεγαλύτερή τους έγνοια είναι το τι τους συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή. Περισσότερο στεναχωριούνται όταν αποκόπτονται από τους γονείς τους. Αφότου τα παιδιά γίνουν ενός έτους, σκέφτονται σχετικά με το πώς αισθάνονται και πώς να ελέγξουν πράγματα που εκτυλίσσονται γύρω τους.

Τα πολύ μικρά παιδιά φοβούνται κυρίως τις ιατρικές εξετάσεις. Κλαίνε, προσπαθούν να ξεφύγουν ή στριφογυρίζουν προκειμένου να ελέγξουν τι συμβαίνει. Επειδή τα παιδιά ξεκινούν να σκέφτονται και να καταλαβαίνουν το τι συμβαίνει γύρω τους περίπου στους 18 μήνες, είναι προτιμότερο να είστε ειλικρινείς. Μιλήστε με αλήθειες για τις επισκέψεις στο νοσοκομείο και επεξηγήστε τους διαδικασίες που ίσως να τα πονέσουν.

Για τις βελόνες μπορείτε να του πείτε για παράδειγμα πως ίσως να το πονέσουν λιγάκι, οπότε είναι εντάξει και το να κλάψει. Η ειλικρίνεια επιτρέπει στο παιδί σας να γνωρίζει ότι όχι μόνο καταλαβαίνετε, αλλά και αποδέχεστε τα συναισθήματά του και συνεπώς να σας εμπιστευθεί περισσότερο. Όταν μπορείτε, να δίνετε στο παιδί σας τη δυνατότητα επιλογής. Παραδείγματος χάριν, εάν ένα φάρμακο δίνεται από το στόμα, ρωτήστε εάν θα το ήθελε αναμειγμένο με το χυμό ή την φρουτόκρεμά του.

2 ΕΩΣ 7 ΕΤΩN

Τα παιδιά μεταξύ 2 και 7 ετών έχουν την τάση να συνδέουν διάφορα γεγονότα με ένα μόνο πράγμα. Για παράδειγμα, συχνά συνδέουν την αρρώστια με ένα πολύ συγκεκριμένο συμβάν, όπως το να πρέπει να μένουν στο κρεβάτι ή να τρώνε κοτόσουπα. Συχνά παιδιά σε αυτή την ηλικία πιστεύουν ότι η ασθένειά τους προκλήθηκε από μια συγκεκριμένη πράξη. Επομένως, το να γίνουν καλά είτε απλώς θα συμβεί, είτε θα συμβεί αφού ακολουθήσουν κάποιους κανόνες. Οι παρακάτω προσεγγίσεις ίσως βοηθήσουν εάν πρόκειται να μιλήσετε σε παιδί αυτής της ηλικίας:

• Eξηγήστε του ότι η θεραπεία αυτή χρειάζεται προκειμένου να μην πονάει άλλο πια ή για να γίνει καλύτερα και να μπορεί να παίζει ξανά ανέμελα
• Eξηγήστε του ότι η ασθένεια δεν είναι τιμωρία για κάτι που έκανε, σκέφτηκε ή είπε
• Nα είστε ειλικρινείς όταν του εξηγείτε εξετάσεις και θεραπείες. Υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι όλα αυτά αποσκοπούν στο να φύγει ο καρκίνος και ότι θα τον βοηθήσει να γίνει καλά
• Eξηγείστε την ασθένεια με απλούς τρόπους. Δοκιμάστε για παράδειγμα να μιλήσετε για τον καρκίνο παρουσιάζοντάς τον ως ένα διαγωνισμό ανάμεσα στα «καλά» και τα «κακά» κύτταρα. Με την θεραπεία τα καλά κύτταρα θα γίνουν πιο δυνατά και θα κατατροπώσουν τα κακά κύτταρα! 

7 ΕΩΣ 12 ΕΤΩΝ

Παιδιά μεταξύ 7 και 12 ετών αρχίζουν να κατανοούν τις συσχετίσεις μεταξύ πραγμάτων και γεγονότων. Επί παραδείγματι, ένα παιδί σε αυτή την ηλικία μπορεί να δει την ασθένειά του ως ένα σύνολο συμπτωμάτων, είναι λιγότερο πιθανό να τη θεωρήσει απόρροια κάτι που έκανε, καταλαβαίνει πως η βελτίωσή του θα επέλθει μόνο εάν λαμβάνει φάρμακα και ακολουθεί τις υποδείξεις του γιατρού και είναι καθ’ όλα ικανό να συνεργαστεί στη θεραπεία.

Μπορείτε να δώσετε περισσότερες πληροφορίες κατά την επεξήγηση του καρκίνου, αλλά και πάλι πρέπει να χρησιμοποιήσετε καταστάσεις με τις οποίες το παιδί σας είναι εξοικειωμένο. Μπορείτε λοιπόν να πείτε ότι το σώμα μας αποτελείται από διαφορετικούς τύπους κυττάρων και τα κύτταρα αυτά έχουν να κάνουν συγκεκριμένες εργασίες.

Όπως συμβαίνει με τους ανθρώπους, έτσι και τα κύτταρα πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους προκειμένου να γίνει κάποια δουλειά. Μπορείτε να περιγράψετε τα καρκινικά κύτταρα ως «ταραξίες» που παρεισφρέουν και εμποδίζουν τη δουλειά των καλών κυττάρων. Η θεραπεία βοηθάει στο να εξαλειφθούν αυτοί οι ταραξίες και να μπορέσουν τα καλά κύτταρα να ξανακάνουν ανενόχλητα τη δουλειά τους.

ΑΝΩ ΤΩΝ 12 ΕΤΩΝ

Παιδιά άνω των 12 ετών μπορούν συνήθως να καταλάβουν περίπλοκες σχέσεις μεταξύ γεγονότων. Μπορούν να σκεφθούν σχετικά με πράγματα που δεν τους έχουν συμβεί προσωπικά. Οι έφηβοι τείνουν να σκέφτονται την ασθένεια στα πλαίσια συγκεκριμένων συμπτωμάτων, όπως η κούραση, καθώς και στα πλαίσια ορίων και αλλαγών στη μέχρι τούδε καθημερινή τους ζωή. Αλλά επίσης μπορούν να κατανοήσουν το λόγο της ασθένειάς τους, μπορείτε να τους περιγράψετε τον καρκίνο ως μία αρρώστια στην οποία μερικά κύτταρα αποδιοργανώνονται.

Τα κύτταρα αυτά μεγαλώνουν ταχύτερα από τα υπόλοιπα φυσιολογικά, εισβάλλουν σε διάφορα μέρη του σώματος και παρεμποδίζουν τον τρόπο που συνήθως το σώμα λειτουργεί. Στόχος της θεραπείας είναι να εξοντώσει αυτά τα «αποτρελαμένα» κύτταρα. Τότε το σώμα θα μπορέσει να ξαναδουλέψει όπως παλιά και τα συμπτώματα θα εξαφανιστούν. 

Πηγή: www.agsavvas-hosp.gr/