Ο καρκίνος των όρχεων: Ποιοι τύποι υπάρχουν;

Οι όρχεις αποτελούνται από διάφορους τύπους κυττάρων.

Ο κάθε τύπος κυττάρων είναι δυνατόν να υποστεί αλλοιώσεις που οδηγούν σε αναρχικό και ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό δημιουργώντας έτσι καρκίνο.

Επειδή υπάρχουν πολλοί τύποι κυττάρων στους όρχεις, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν διάφοροι τύποι καρκίνου. Είναι σημαντικό να γίνεται η σωστή διάγνωση για τις διάφορες μορφές καρκίνου που είναι δυνατόν αναπτυχτούν από τα κύτταρα που αποτελούν τους όρχεις.

Η θεραπεία και πρόγνωση, δηλαδή το πώς θα εξελιχθεί ένας όγκος των όρχεων εξαρτώνται από τον ιστολογικό του τύπο. Για αυτό η τοποθέτηση της ορθής διάγνωσης του τύπου του καρκίνου των όρχεων από τον οποίο πάσχει ένας άνδρας έχει καθοριστική σημασία.

Οι κύριες κατηγορίες όγκων των όρχεων είναι:

Α. Όγκοι γεννητικών κυττάρων
Β. Όγκοι του στρώματος των όρχεων
Γ. Μεταστατικοί καρκίνοι

Α. Όγκοι γεννητικών κυττάρων

Περισσότερο από το 90% των καρκίνων στους όρχεις δημιουργούνται από μια ειδική κατηγορία κυττάρων που ονομάζονται γεννητικά κύτταρα. Είναι τα κύτταρα που παράγουν το σπέρμα.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες όγκων από γεννητικά κύτταρα που εκδηλώνονται με την ίδια συχνότητα, τα σεμινώματα και τα μη σεμινώματα. Οι καρκίνοι αυτοί έχουν πολύ διαφορετική μορφολογική εικόνα στο μικροσκόπιο.

Εκτός από τα σεμινώματα και τα μη σεμινώματα υπάρχουν και καρκίνοι που περιέχουν και από τις δύο ομάδες των εν λόγω καρκινικών κυττάρων, δηλαδή είναι μεικτοί καρκίνοι.

Επειδή οι εν λόγω μεικτοί καρκίνοι συμπεριφέρονται, δηλαδή αναπτύσσονται, εξαπλώνονται και κάνουν μεταστάσεις ως μη σεμινώματα, η αντιμετώπιση τους γίνεται όπως στα μη σεμινώματα.

Υπάρχουν οι εξής κυριότεροι τύποι σεμινωμάτων τα οποία αναπτύσσονται από τα κύτταρα που παράγουν σπέρμα:

1. Το κλασικό (τυπικό) σεμίνωμα:
Περισσότερα από 95% των σεμινωμάτων είναι κλασσικού τύπου. Συνήθως εκδηλώνονται σε άνδρες ηλικίας μεταξύ 30 και 50 ετών

2. Το σπερματοκυταρικό σεμίνωμα:
Είναι σπάνια μορφή σεμινώματος που εκδηλώνεται κυρίως σε ηλικιωμένους άνδρες, με μέσο όρο ηλικίας 55 ετών. Αναπτύσσονται αργά και κάνουν μεταστάσεις λιγότερο συχνά από ότι τα κλασσικά σεμινώματα

Σε μερικούς ασθενείς με σεμίνωμα υπάρχει αύξηση στο αίμα της ορμόνης β χοριακή γοναδοτροπίνη (βHCG). Η ορμόνη αυτή μπορεί να χρησιμεύει σε τέτοιες περιπτώσεις ως δείκτης εξέλιξης και ανταπόκρισης της νόσου στις θεραπείες.

Στα μη σεμινώματα περιλαμβάνονται 4 κύριες κατηγορίες καρκίνων:

1. Εμβρυικό καρκίνωμα:
Υπάρχει ως συνιστών μέρος σε περίπου 40% των όγκων των όρχεων. Όμως υπάρχουν αμιγή εμβρυικά καρκινώματα σε 3%-4% των όγκων των όρχεων. Στο μικροσκόπιο, στην ιστολογική εξέταση, το εμβρυικό καρκίνωμα δημιουργεί δομές που προσομοιάζουν με αυτές του εμβρύου. Οι καρκίνοι αυτοί αναπτύσσονται και κάνουν μεταστάσεις σε άλλα  μέρη του σώματος γρήγορα. Το εμβρυικό καρκίνωμα μπορεί να παράγει και να απελευθερώνει στο αίμα την άλφα φετοπρωτεΐνη (AFP) και την ορμόνη βHCG. Οι δύο αυτές ουσίες μπορεί να χρησιμεύουν ως καρκινικοί δείκτες για την παρακολούθηση, την ανταπόκριση στις θεραπείες και την εξέλιξη της νόσου

2. Καρκίνωμα λεκιθικού σάκου:
Ο καρκίνος αυτός ονομάζεται έτσι διότι τα κύτταρα του μοιάζουν με το λεκιθικό ασκό που υπάρχει στην αρχή της ζωής του ανθρώπινου εμβρύου. Πρόκειται για τη συχνότερη μορφή καρκίνου των όρχεων στα παιδιά. Στα παιδιά η θεραπεία είναι αποτελεσματική. Στους ενήλικες είναι δυσκολότερο όταν πρόκειται για αμιγή μορφή. Πολύ συχνά στο καρκίνωμα λεκιθικού σάκου υπάρχει αύξηση της AFP. Η ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία είναι καλή ακόμη και στις περιπτώσεις με μεταστάσεις.

3. Χοριοκαρκίνωμα:
Πρόκειται για πολύ σπάνια και επιθετική μορφή καρκίνου των όρχεων στους ενήλικες. Συχνά κάνουν μεταστάσεις στους πνεύμονες, στα κόκαλα και στα οστά. Το αμιγές χοριοκαρκίνωμα είναι σπάνιο στους όρχεις. Συνήθως τα κακοήθη κύτταρα χοριοκαρκινώματος συνυπάρχουν στα πλαίσια μεικτών όγκων μαζί με άλλα κύτταρα μη σεμινωματικών όγκων. Ο καρκίνος αυτός αυξάνει στο αίμα την ορμόνη βHCG

4. Τεράτωμα:
Το τεράτωμα είναι όγκος γεννητικών κυττάρων που περιέχει κυτταρικές δομές που στην ιστολογική εξέταση στο μικροσκόπιο μοιάζουν με τα 3 στρώματα του αναπτυσσόμενου ανθρώπινου εμβρύου (ενδόδερμα, μεσόδερμα και εκτόδερμα). Υπάρχουν 3 μορφές τερατώματος, το ώριμο, το ανώριμο και το ώριμο με κακοήθη μετάλλαξη τεράτωμα. Στο αμιγές τεράτωμα  δεν υπάρχει αύξηση της AFP και της βHCG.

α) Το ώριμο τεράτωμα:
Συνήθως πρόκειται για καλοήθεις όγκους και σπάνια κάνουν μεταστάσεις. Δημιουργούνται από κύτταρα παρόμοια με αυτά που σχηματίζουν τους ιστούς στον ενήλικα. Η θεραπεία στηρίζεται κυρίως στη χειρουργική αφαίρεση.

β) Το ανώριμο τεράτωμα:
Τα κύτταρα στο ανώριμο τεράτωμα μοιάζουν με αυτά που υπάρχουν στα αρχικά στάδια του εμβρύου. Πρόκειται για αδιαφοροποίητους όγκους που έχουν μεγαλύτερη τάση να αυξάνονται, να διηθούν τοπικά τους γειτονικούς ιστούς και να κάνουν μεταστάσεις. Κάποτε είναι δυνατόν να επανεμφανιστούν χρόνια μετά από το τέλος των θεραπειών.

γ) Το ώριμο με κακοήθη μετάλλαξη τεράτωμα:
Ο καρκίνος αυτός είναι πολύ σπάνιος και αποτελείται από κύτταρα ώριμου τερατώματος και άλλα κύτταρα τα οποία που έχουν μεταλλαχτεί σε καρκινικά. Τα εν λόγω καρκινικά κύτταρα μοιάζουν με κύτταρα καρκίνων που αναπτύσσονται σε μυς, στον εγκέφαλο, στους πνεύμονες και στο έντερο        

Οι περισσότεροι από αυτούς τους καρκίνους περιέχουν καρκινικά κύτταρα τουλάχιστον δύο ειδών. Ωστόσο το γεγονός αυτό δεν αλλάζει τον τρόπο αντιμετώπισης διότι όλοι οι μη σεμινωματικοί καρκίνοι θεραπεύονται με τον ίδιο τρόπο.

Η ενδοσωληναριακή νεοπλασία από γεννητικά κύτταρα (carcinoma in situ)

Οι καρκίνοι των γεννητικών κυττάρων στους όρχεις μπορεί να αρχίζουν ως μία μη διεισδυτική μορφή της νόσου που ονομάζεται ενδοσωληναριακή νεοπλασία από γεννητικά κύτταρα (carcinoma in situ).

Η ενδοσωληναριακή νεοπλασία από γεννητικά κύτταρα δεν εξελίσσεται πάντοτε σε επιθετικό καρκίνο. Έχει εκτιμηθεί ότι στις περιπτώσεις αυτές, χρειάζονται περίπου 5 χρόνια για τη μετεξέλιξη σε επιθετική μορφή καρκίνου γεννητικών κυττάρων των όρχεων.   

Β. Στρωματικοί όγκοι στους όρχεις

Οι κυριότεροι όγκοι αυτής της κατηγορίας είναι οι όγκοι από τα κύτταρα του Leydig και οι όγκοι από τα κύτταρα του Sertoli.

Οι στρωματικοί όγκοι των γονάδων αναπτύσσονται στον υποστηρικτικό ιστό των όρχεων και στα κύτταρα τους που παράγουν ορμόνες. Αποτελούν λιγότερο από το 5% των όγκων των όρχεων στους ενήλικες ενώ στα παιδιά αποτελούν περίπου το 20%.

1. Όγκοι από κύτταρα Leydig:
Τα κύτταρα Leydig παράγουν την τεστοστερόνη, που είναι η κυριότερη ανδρική σεξουαλική ορμόνη. Οι όγκοι από τα κύτταρα Leydig είναι συνήθως καλοήθεις. Το 75% των όγκων αυτών εκδηλώνονται σε ενήλικες και το 25% σε παιδιά. Συχνά παράγουν ανδρογόνα αλλά κάποτε οιστρογόνα που είναι οι γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες

Οι περισσότεροι όγκοι από κύτταρα Leydig δεν κάνουν μεταστάσεις και θεραπεύονται με χειρουργική αφαίρεση. Κάποτε όμως εξαπλώνονται και σε άλλα μέρη του σώματος. Εάν οι εν λόγω καρκίνοι κάνουν μεταστάσεις, η πρόγνωση δεν είναι καλή διότι σε αυτές τις περιπτώσεις δεν ανταποκρίνονται καλά στη χημειοθεραπεία και στην ακτινοθεραπεία

2. Όγκοι από κύτταρα Sertoli:
Τα κύτταρα του Sertoli υποστηρίζουν και προσφέρουν θρεπτικές ουσίες στα κύτταρα που παράγουν τα σπερματοζωάρια. Συνήθως οι εν λόγω όγκοι είναι καλοήθεις. Ωστόσο εάν εξαπλωθούν έχουν τάση να είναι ανθεκτικοί στη χημειοθεραπεία και στην ακτινοθεραπεία 

Γ. Μεταστατικοί όγκοι στους όρχεις

Υπάρχουν καρκίνοι που δημιουργούνται σε άλλα όργανα ή ιστούς του σώματος αλλά είναι δυνατόν να αναπτύξουν μεταστάσεις στους όρχεις.

Το λέμφωμα είναι ο καρκίνος που κάνει με τη μεγαλύτερη συχνότητα μεταστάσεις στους όρχεις. Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία σε αγόρια μπορεί κάποτε να δημιουργήσει όγκο στους όρχεις.

Στους καρκίνους που δημιουργούν μεταστάσεις στους όρχεις περιλαμβάνονται ο καρκίνος του προστάτη, των πνευμόνων και το μελάνωμα. Στις περιπτώσεις αυτές η πρόγνωση είναι δύσκολη και η αντιμετώπιση εξαρτάται από το είδος και τη γενικότερη κατάσταση του καρκίνου που προκάλεσε τη μετάσταση.    

Τα λεμφώματα των όρχεων είναι πιο συχνά από τους πρωτογενείς όγκους των όρχεων στους άνδρες άνω των 50 ετών. Η πρόγνωση εξαρτάται από τον ιστολογικό τύπο και το στάδιο του λεμφώματος.

Η συνήθης θεραπεία για το λέμφωμα των όρχεων περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση, την ακτινοθεραπεία ή και τη χημειοθεραπεία.

Πηγή: http://www.karkinos.medlook.gr