Αρχές διατροφής στη θεραπεία του καρκίνου

Η διατροφή στη θεραπεία του καρκίνου

Η σωστή διατροφή είναι πολύ σημαντική  για όσους υποβάλλονται σε αντικαρκινική θεραπεία, γιατί ο οργανισμός έχει τότε ιδιαίτερες απαιτήσεις.

Οι βασικοί διατροφικοί στόχοι για τους ασθενείς με καρκίνο είναι:

-Η καταπολέμηση του καρκίνου με τη διατροφή

-Η διατήρηση του σωστού βάρους

-Η επιλογή και κατανάλωση υγιεινών και βιολογικών τροφών που παρέχουν στο σώμα την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να ανταπεξέλθει.

Ο καρκίνος επηρεάζει τις διατροφικές συνήθειες του ασθενούς, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί τα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνει, αλλά και η διατροφή επηρεάζει τον καρκίνο τον καταστέλλει ή τον ευοδώνει.  

---

Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες που προκαλεί ο καρκίνος

Μετά τη διάγνωση δεν τρώτε πλέον τα είδη και την ποσότητα των τροφών που προτιμούσατε στο παρελθόν. Συνήθης είναι η μείωση της πρόσληψης τροφής, αλλά συχνή είναι, επίσης, η αντιδραστική αύξηση της πρόσληψης τροφής.

Είναι διαφορετική η διατροφή που πρέπει να ακολουθήσει ένας ασθενής όταν κάνει εξατομικευμένη θεραπεία και διαφορετική όταν κάνει ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία και διαφορετική όταν αποφασίσει να ακολουθήσει τις εναλλακτικές θεραπείες, όταν δηλαδή η τροφή του γίνεται το φάρμακό του. Σε κάθε περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να τον συμβουλεύει ο θεράπων ογκολόγος.

Οι αμέτρητες παρενέργειες των συμβατικών αντικαρκινικών θεραπειών επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες των ασθενών. Είναι πιθανόν να μην τους αρέσει πλέον η γεύση κάποιων τροφών με αποτέλεσμα να περιορίζουν την κατανάλωσή τους. Τυχόν προγενέστερα προβλήματα διατροφής, μερικές φορές επιδεινώνονται λόγω του καρκίνου ή της αντικαρκινικής θεραπείας, όπως οι δυσανεξίες και οι τροφικές αλλεργίες. Άλλωστε, όσοι κάνουν χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία φοβούνται να φάνε, μην τυχόν και κάνουν έμετο.

Οι αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί τα θρεπτικά συστατικά

Η αντίδραση του σώματος στον όγκο και οι παρενέργειες από τις συμβατικές θεραπείες έχουν σαν αποτέλεσμα αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας μεταβολίζει τη ζάχαρη. Η υπεργλυκαιμία είναι συνηθέστερη από την υπογλυκαιμία. Απαιτείται τακτικός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου με μετρητές σακχάρου. Οι καρκινοπαθείς ότι είδους θεραπεία και αν ακολουθήσουν πρέπει να σταματήσουν τη ζάχαρη και ότι περιέχει ζάχαρη.

---

Οι συνήθεις ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων σε καρκινοπαθείς

Βιταμίνη D

Ασβέστιο

Ψευδάργυρος

Μαγνήσιο

Σίδηρος

Χαλκός

Βιταμίνη C

Βιταμίνη Α

Φυλλικό οξύ

Απαιτείται η άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων με συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Επίσης, υπάρχει ανάγκη χρήσεως υποκατάστατων γευμάτων που καλύπτουν τις επιπλέον ανάγκες σε πρωτεϊνες. 

Απαιτείται ενημέρωση του θεράποντος ογκολόγου για τα συμπληρώματα διατροφής που πρέπει να λαμβάνει ο ασθενής. Απαιτείται ο ίδιος να τα συνταγογραφεί, γιατί κάποια μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη θεραπεία, στην οποία υποβάλλεται ο ασθενής.

---

Ο τρόπος με τον οποίο η θεραπεία επηρεάζει τη διατροφή

Χειρουργική επέμβαση

Η χειρουργική επέμβαση θεωρείται η καλύτερη θεραπεία αν ο όγκος δεν έχει εξαπλωθεί. Γίνεται αφαίρεση του όγκου και των παρακείμενων ιστών σε περίπτωση που έχουν εμφυτευθεί καρκινικά κύτταρα. Όταν γίνεται χειρουργείο απαιτείται διατροφή για επούλωση του τραύματος από την επέμβαση. Άρα απαιτείται αύξηση της πρόσληψης θερμίδων και πρωτεϊνών για να πάρει το σώμα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάρρωση. Αν η επέμβαση αφαίρεσε ή τροποποίησε το γαστρεντερικό σύστημα του ασθενούς μπορεί να υπάρχει δυσκολία στην μάσηση, δυσκολία στην κατάποση και ελλιπής απορρόφηση θρεπτικών ουσιών στο έντερο.

Τα διατροφικά προβλήματα από τη χειρουργική επέμβαση του καρκίνου

-Κεφαλή, λαιμός και γλώσσα: Αφαίρεση μερική ή ολική. Δυσκολία στην μάσηση και την κατάποση

-Σιαγόνα: Αφαίρεση οστού σιαγόνας. Απαιτείται σίτιση με σωλήνα

-Οισοφάγος: Οισοφαγεκτομή και ανάπλαση οισοφάγου με μυ από το έντερο. Η τροφή μπορεί να διαρρεύσει στους πνεύμονες με εισρόφηση και ο νέος οισοφάγος μπορεί να στενέψει

-Στομάχι: Ολική ή μερική γαστρεκτομή. Η τροφή φτάνει γρήγορα στο λεπτό έντερο κι έτσι υπάρχει διάρροια και υπογλυκαιμία

-Λεπτό έντερο: Νηστιδοστομία, ειλεοστομία, αφαίρεση. Ελλιπής απορρόφηση θρεπτικών ουσιών, έλλειψη βιταμίνης Β12, διαταραχή στο ισοζύγιο ύδατος και νατρίου, απόφραξη εντέρου

-Πάγκρεας: Αφαίρεση. Ελλιπής απορρόφηση θρεπτικών ουσιών, διαβήτης

-Παχύ έντερο: Κολεκτομή. Ελλιπής απορρόφηση θρεπτικών ουσιών και νερού και διάρροια

Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί κύματα υψηλής ενέργειας για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων και χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την χειρουργική επέμβαση και /ή την χημειοθεραπεία  ή τη στοχευμένη θεραπεία. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται πριν ή μετά την επέμβαση για ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της.

Όμως, η ακτινοθεραπεία οδηγεί σε διατροφικά προβλήματα, λόγω βλάβης του γαστρεντερικού συστήματος, ερεθισμό του στόματος, της γλώσσας και του λάρυγγα, δυσανεξία στη λακτόζη, ναυτίας, έμετου ή διάρροιας. Επίσης, μήνες μετά εμφανίζεται ξηροστομία, στένωση οισοφάγου, δυσαπορρόφηση θρεπτικών ουσιών, κοιλιακή δυσφορία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Τα διατροφικά προβλήματα από την ακτινοθεραπεία στον καρκίνο

-Εγκέφαλος, στόμα, οισοφάγος και θυρεοειδής: Ερεθισμός του στόματος, της γλώσσας και του οισοφάγου με αποτέλεσμα ξηροστομία, τερηδόνα, στένωση οισοφάγου και απώλεια γεύσης

-Στομάχι, συκώτι, χοληδόχος κύστη, πάγκρεας και νεφρά: Ερεθισμός του στομάχου, διάρροια, δυσανεξία στη λακτόζη, ναυτία και έμετος.

-Μαστός, πνεύμονες: Ερεθισμός του στομάχου και του οισοφάγου

-Κόλον, ορθό: Διάρροια

-Προστάτης, μήτρα, ωοθήκες, τράχηλος και ουροδόχος κύστη: Διάρροια, δυσαπορρόφηση.

Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων για να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα αλλά δυστυχώς σκοτώνει και τα υγιή κύτταρα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή μαζί με ακτινοθεραπεία και/η χειρουργική επέμβαση. Δυστυχώς επηρεάζει όλα τα συστήματα του σώματος, εκτός και αν χορηγηθεί καλύτερα σε μια περιοχή. Επειδή επηρεάζονται και τα κύτταρα του γαστρεντερικού συστήματος ο ασθενής έχει ναυτία, έμετο, τριχόπτωση και κόπωση, αλλά και λοιμώξεις, αιμορραγία και αναιμία, αλλά και δυσκοιλιότητα ή διάρροια, κατακράτηση υγρών και μετεωρισμό με αποτέλεσμα απώλεια ή αύξηση βάρους και πολλά μα πολλά διατροφικά προβλήματα.

Τα διατροφικά προβλήματα από την χημειοθεραπεία στον καρκίνο

-Ερεθισμός και φλεγμονή του στόματος, της γλώσσας και του λαιμού

-Διάρροια

-Δυσκοιλιότητα

-Ναυτία

-Έμετος

-Αλλοίωση της γεύσης

-Αλλαγές στην όρεξη με μείωση ή αύξηση του βάρους

-Αλλαγές στο βάρος με μείωση ή αύξηση του βάρους

-Δυσανεξία στη λακτόζη

-Αποστροφή για ορισμένες τροφές

-Αδυναμία

-Αναιμία

Ορμονοθεραπεία

Η θεραπεία αυτή αναστέλλει την παραγωγή ορμονών με φάρμακα ή γίνεται χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση οργάνων που παράγουν ορμόνες. Η ορμονοθεραπεία χρησιμοποιείται για την θεραπεία του καρκίνο μαστού, του προστάτη, των ωοθηκών και του ενδομητρίου. Ορισμένες φορές μεγάλες δόσεις ορμονών, όπως κορτιζόνης χορηγούνται για την καταπολέμηση του εγκεφαλικού οιδήματος.

Τα διατροφικά προβλήματα από την ορμονοθεραπεία στον καρκίνο

-Ναυτία

-Έμετος

-Οίδημα

-Αύξηση του βάρους

-Εξάψεις

-Αύξηση της όρεξης

Βιολογική θεραπεία, ανοσοθεραπεία, στοχευμένη θεραπεία

Η κινητοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και η χρήση στοχευμένων φαρμάκων ανάλογα με το μοριακό προφίλ του όγκου χρησιμοποιούνται για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου. Στην ανοσοθεραπεία χρησιμοποιούνται η ιντερφερόνη και η ιντερλευκίνη 2, ώστε να ενισχυθούν τα λευκά αιμοσφαίρια και να καταπολεμήσουν τον καρκίνο. Όσον αφορά τις στοχευμένες θεραπείες αυτές επιλέγονται με βάση το μοριακό προφίλ του όγκου.

Τα διατροφικά προβλήματα από την βιολογική θεραπεία, την ανοσοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες στον καρκίνο

Οι στοχευμένες θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν διάρροια και απώλεια της όρεξης

Η ανοσοθεραπεία προκαλεί γριπώδη συμπτώματα, διάρροια, αδυναμία και απώλεια της όρεξης

Γονιδιακή θεραπεία

Γίνεται αντικατάσταση των μεταλλαγμένων γονιδίων (ογκογονίδια, ογκοκατασταλτικά γονίδια) με φυσιολογικά.

Δεν υπάρχουν, συνήθως, διατροφικά προβλήματα και θεωρείται η απόλυτη θεραπεία του καρκίνου όταν βρεθεί ο κατάλληλος μεταφορέας του φυσιολογικού γονιδίου που δεν θα προκαλεί παρενέργειες στον οργανισμό.

 

Εναλλακτικές θεραπείες στον καρκίνο

Όλο και περισσότεροι καρκινοπαθείς τολμούν να αυτοθεραπευθούν και να χρησιμοποιήσουν θεραπείες που δεν ανήκουν στις συμβατικές θεραπείες.

Παλαιότερα λόγω φόβου επέλεγαν αυτές τις θεραπείες συμπληρωματικά προς τις συμβατικές θεραπείες και το αποτέλεσμα ήταν ότι δεν αναδεικνυόταν η πραγματική θεραπευτική τους ικανότητα.

Παραδείγματα εναλλακτικών θεραπειών είναι τα φυτικά φάρμακα, η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, η κατάλληλη διατροφή και οι πνευματικές θεραπείες.

Τώρα που πολλοί καρκινοπαθείς τολμούν να τις χρησιμοποιήσουν ως θεραπείες χωρίς την συμβατική χημειοθεραπεία κατανοούν ότι αποδίδουν πολύ περισσότερο από τη συμβατική ιατρική. 

Η καλύτερη προσέγγιση είναι η εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου με χρήση βιολογικών και στοχευμένων φαρμάκων και γονιδιακών θεραπειών, σύμφωνα με το μοριακό προφίλ του όγκου, μαζί με εναλλακτικές θεραπείες που δίνουν τη δυνατότητα στο ανθρώπινο σώμα να καταπολεμήσει τον καρκίνο, χωρίς σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του.

Ήδη υπάρχουν και πολλές μελέτες και πολλά επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της εξατομικευμένης θεραπείας σε συνδυασμό με τις εναλλακτικές θεραπείες.

Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς είναι ότι πρέπει να ενημερώνουν τον ογκολόγο τους  για τα βότανα που λαμβάνουν γιατί όταν συνδυαστούν με κάποια συμβατικά φάρμακα μπορεί να έχουν παρενέργειες.

Ο ογκολόγος από την άλλη μεριά πρέπει να ενημερωθεί για τις εναλλακτικές θεραπείες και να σεβαστεί την απόφαση του ασθενούς να αυτοθεραπευθεί με αυτές και να τον στηρίζει και να τον παρακολουθεί σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας του.

Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι πολλές εναλλακτικές θεραπείες είναι πολύ πιο ασφαλείς και πιο αποτελεσματικές από τις θεραπείες της συμβατικής ιατρικές, πολύ πιο οικονομικές και το κυριότερο βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών που τις ακολουθούν.

Γενικές διατροφικές συμβουλές για όσους έχουν καρκίνο

Εξαρτάται από το είδος της αντικαρκινικής θεραπείας που λαμβάνει ένας ασθενής και γι' αυτό πρέπει να είναι εξατομικευμένη.

-Για όσους έχουν απώλεια όρεξης και βάρους... Μπορεί να προκληθεί από απώλεια όρεξης, αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια, αλλαγές στον τρόπο απορρόφησης και μεταβολισμού των τροφών, δυσκολία στη σίτιση από επεμβάσεις, από παρενέργειες των θεραπειών και από άγχος ή από κατάθλιψη. 

Δυστυχώς, η μεγάλη απώλεια βάρους και η υποθρεψία έχουν αντίκτυπο στη λειτουργία της καρδιάς, του συκωτιού, των νεφρών και στην ικανότητα του οργανισμού για αυτοϊαση και η αντίσταση στις λοιμώξεις μειώνεται.

Σε απώλεια βάρους απαιτούνται συχνά γεύματα, γεύματα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεϊνες (φασόλια, αρακάς, βιολογική σόγια, βιολογικό κοτόπουλο, ψάρια μικρά ελεύθερης αλιείας, κρέας βιολογικά από ζώα που τρέφονται με χόρτα, γιαούρτι κατσικίσιο ή πρόβειο ή αγελαδινό από μοσχάρια που τρέφονται με χόρτα, βιολογικά αυγά και πολλούς ξηρούς καρπούς ανάλατους και ωμούς.  Τα μπαχαρικά θεωρούνται απαραίτητα σε όλα τα φαγητά. Πολλοί μπορούν να λαμβάνουν και υποκατάστατα γευμάτων, επιπλέον με το γεύμα τους που είναι εύκολο να καταποθούν και να χωνευθούν.

Σε αύξηση βάρους από ταμοξιφαίνη, αντικαταθλιπτικά, κορτιζόνη ή τη χημειοθεραπεία ή σε ψυχολογική αύξηση της πρόσληψης τροφής ή σε κατακράτηση νερού που προκαλεί πρήξιμο και οιδήματα χρειάζεται εξατομικευμένη αντιμετώπιση. Απαιτείται η επιλογή υγιεινών και βιολογικών τροφίμων, χαμηλών σε θερμίδες, που όμως χορταίνουν.  Ακόμη απαιτείται η κατανάλωση μικρότερων μερίδων. 

Πηγή: http://www.emedi.gr