Μεσεγχυματικά Βλαστικά Κύτταρα από τον Ιστό Ομφαλίου Λώρου χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν την ασθένεια μοσχεύματος έναντι ξενιστή (Graft-versus-host disease)

Η ασθένεια μοσχεύματος έναντι ξενιστή (GvHD) είναι μια κοινή και σοβαρή επιπλοκή μετά από μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων από αλλογενή δότη. Η ασθένεια GvHD χωρίζεται σε οξεία ή χρόνια μορφή ανάλογα με την κλινική πορεία και το χρόνο της διάγνωσης. Είναι μια πάθηση που μπορεί να απειλήσει ακόμα και την ζωή του ασθενούς και συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην πρόωρη θνησιμότητα μετά από μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων. Οι επιζώντες μπορεί να υποστούν βλάβη οργάνων και μειωμένη ποιότητα ζωής.

Ένα είδος πρόληψης και θεραπείας της ασθένειας GvHD είναι τα στεροειδή. Όταν η ασθένεια δεν ανταποκρίνεται στα στεροειδή θεωρείται ότι είναι «ανθεκτική στα στεροειδή». Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν δευτερεύουσες θεραπείες, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν θεωρούνται ανώτερες ή πιο αποτελεσματικές.

Τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα (MSCs), λόγω των μοναδικών ανοσοποιητικών ιδιοτήτων τους, έχουν μεγάλες δυνατότητες ως θεραπευτική επιλογή για τις περιπτώσεις που η ασθένεια GvHD είναι ανθεκτική σε στεροειδή. Ένα χαρακτηριστικό των MSCs είναι ότι ο δότης και ο ασθενής δεν χρειάζεται να είναι συμβατοί, οπότε τα MSCs μπορούν εύκολα να παρασχεθούν από μια δημόσια τράπεζα. Ένα άλλο χρήσιμο χαρακτηριστικό είναι ότι πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα MSCs τείνουν να καταστείλουν τις αυτοάνοσες αντιδράσεις και κατά συνέπεια θα μπορούσαν να καταστείλουν τη σύγκρουση μεταξύ των ανοσοποιητικών συστημάτων του μοσχεύματος και του ξενιστή. Επιπλέον, τα MSCs μπορούν να εγχυθούν ενδοφλεβίως που είναι εξαιρετικά βολικό για τον ασθενή.

Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε σε μια σειρά από ασθενείς στην Πολωνία που έλαβαν θεραπεία με MSCs από τη γέλη του Wharton στον ιστό του ομφαλίου λώρου  για την ασθένεια GvHD. Η γέλη του Wharton είναι μια πηγή άφθονη σε MSCs με πολλά πλεονεκτήματα: η συλλογή του ιστού ομφαλίου λώρου είναι μη επεμβατική και τα MSCs απομονώνονται εύκολα, και τα MSCs από τον ιστό ομφαλίου λώρου έχουν καλές ιδιότητες πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης.

Δέκα ασθενείς που πάσχουν απο την ασθένεια GvHD υποβλήθηκαν σε θεραπεία με MSCs που προήλθαν από την γέλη του Wharton κατά τα έτη 2011-2013 σε τέσσερις διαφορετικές κλινικές στην Πολωνία. Κάθε αίτηση για την θεραπεία έπρεπε να λάβει έγκριση από την επιτροπή βιοηθικής. Οι ηλικίες των ασθενών κυμαίνονταν από 3 έως 20 έτη. Tρεις από τους ασθενείς έπασχαν από εκτεταμένη χρόνια ασθένεια GvHD και επτά έπασχαν από οξεία ασθένεια GvHD, εκ των οποίων οι έξι ασθενείς ήταν 4ου βαθμού και ο ένας 3ουβαθμού.

Οι ασθενείς είχαν λάβει αρχικά μεταμοσχεύσεις βλαστικών κυττάρων επειδή έπασχαν από τα ακόλουθα νοσήματα: οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ALL), οξεία μυελογενής λευχαιμία (AML), σύνδρομο μυελοδυσπλασίας (MDS) που εξελίχθηκε σε AML, MDS, οξεία απλαστική αναιμία και λέμφωμα μη-Hodgkin’s. Όλοι οι ασθενείς δεν ανταποκρίθηκαν στην θεραπεία με στεροειδή και δεν είχαν θετική ανταπόκριση στις δευτερεύουσες θεραπείες με τα παρακάτω φάρμακα: cyclosporine A, mycophenolate mofetil, tacrolimus, antithymocyte globulin, etanercept, intravenous immunoglobulin, extracorporeal photopheresis and monoclonal antibodies.

 

Μέσα σε ένα διάστημα 1-2 εβδομάδων, οι ασθενείς έλαβαν 1-3 ενδοφλέβιες εγχύσεις μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων από την γέλη του Wharton που περιέχεται μέσα στον ιστό ομφαλίου λώρου (WJ-MSC) από αλλογενής δότες. Έλαβαν μία μέση συνολική δόση 1,5 εκατομμυρίων κυττάρων ανά kg σωματικού βάρους. Η γέλη του Wharton απομονώθηκε με μηχανικό τρόπο από ιστό ομφαλίου λώρου. Ύστερα απομονώθηκαν MSCs χωρίς επεξεργασία με ένζυμα, καλλιεργήθηκαν και κρυοσυντηρήθηκαν σε υγρό άζωτο. Η επεξεργασία έγινε σε εργαστήριο που ακολουθούσε προδιαγραφές GMP σε αποστειρωμένο περιβάλλον κλάσης ISO 5. Δείγματα αναφοράς μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων χρησιμοποιήθηκαν για να γίνει έλεγχος του αριθμού των κυττάρων, βιωσιμότητας, και ιστοσυμβατότητας. Τα MSCs χορηγήθηκαν αμέσως μετά την απόψυξη.

Οι αντιδράσεις των ασθενών καταγράφησαν κατά τη διάρκεια της έγχυσης και της περιόδου παρακολούθησης. Ο μέσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 9,5 μήνες. Δεν υπήρξαν ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια ή μετά την χορήγηση των μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων από τον ιστό ομφαλίου λώρου (WJ-MSC), εκτός από παροδική ταχυκαρδία που υποχώρησε χωρίς παρέμβαση.

Έξι από τους δέκα ασθενείς ανταποκρίθηκαν στην θεραπεία και έτσι οι δόσεις της ανοσοκατασταλτικής θεραπείας τους μειώθηκε. Ένας ασθενής από αυτούς έπασχε από χρόνια ασθένεια GvHD και παρουσίασε βελτίωση 3 μήνες μετά την θεραπεία των MSCs. Δύο ασθενείς ανταποκρίθηκαν πλήρως και απαλλάχτηκαν από όλα τα συμπτώματα της ασθένειας GvHD. Η πρώτη ασθενής εκ των δύο που απαλλάχτηκαν από τα συμπτώματα ήταν ένα κοριτσάκι 7 χρονών που έπασχε από οξύ εντερικό GvHD 4ου βαθμού που είχε λάβει μόσχευμα για ALL σε δεύτερη φάση υποχώρησης. Ο δεύτερος ασθενής που απαλλάχτηκε από τα συμπτώματα ήταν ένα αγόρι 3 χρονών που είχε οξύ δερματικό και εντερικό GvHD 4ου βαθμού και έπασχε από MDS που εξελίχτηκε σε AML. Οι δύο αυτοί ασθενείς έλαβαν θεραπεία με MSCs σύντομα αφού διαγνώστηκαν με την ασθένεια GvHD. Από τους τέσσερις λοιπούς ασθενείς που ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία, οι δύο έχουν περιορισμένη χρόνια ασθένεια GvHD (προηγουμένως ήταν εκτεταμένη), και ο ένας απεβίωσε 3 μήνες μετά την έγχυση των MSCs από προβλήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος και από αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Η τελευταία ασθενής είναι υπό παρακολούθηση, ωστόσο 1 μήνα μετά την θεραπεία με MSCs o βαθμός σοβαρότητας της ασθένειας GvHD μειώθηκε από 4 σε 1.

Μεταξύ των τεσσάρων από τους δέκα ασθενείς που δεν ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία, ο ένας έχει σταθεροποιηθεί με χρόνια εκτεταμένη μορφή της ασθένειας GvHD και οι άλλοι τρεις απεβίωσαν: δύο λόγω της εξέλιξης της ασθένειας GvHD και σήψης, και ένας λόγω ηπατικού κώματος. Δεν διαπιστώθηκαν υποτροπές ή εκ νέου κακοήθειες κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης.

Η θεραπεία με μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα από τον ιστό ομφαλίου λώρου (WJ-MSC) που προέρχονται από αλλογενείς δότες είναι μια ασφαλής διαδικασία που φέρνει κλινικά αποτελέσματα, ακόμη και όταν χορηγείται ως θεραπεία διάσωσης. Η έγχυση των WJ-MSCs βελτίωσε τα συμπτώματα της ασθένειας GvHD και μείωσε την ανοσοκατασταλτική θεραπεία σε περισσότερους από τους μισούς ασθενείς που συμμετείχαν σε αυτήν την έρευνα. Η θεραπεία με  WJ-MSCs είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη εξαφάνιση των συμπτωμάτων της ασθένειας GvHD για το ένα πέμπτο των ασθενών. Όσο πιο σύντομα γίνει η έγχυση των MSCs μετά από την διάγνωση του ασθενή, τόσο καλύτερα φαίνονται να είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Σήμερα, τα MSCs θεωρούνται επίσημη θεραπεία για την οξεία ασθένεια GvHD. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να καθοριστεί η κατάλληλη στιγμή για την έγχυση, οι ιδανικές δόσεις των κυττάρων, καθώς και ο αριθμός και τα διαστήματα μεταξύ των ενέσεων. Οι περιπτώσεις αυτές δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο της 40ης Ετήσιας Συνάντησης της Ευρωπαϊκής Ομάδας για Μεταμοσχεύσεις Αίματος και Μυελού.

Πηγή : http://www.futurehealthbiobank.com/

Δημοσιεύτηκε Ιανουάριος 12, 2015